تیکال نام یکی از شهرهای مشهور و پر رونق مایاهای باستان بوده‌است که هم اکنون در خاک کشور گواتمالا قرار دارد. شهر تیکال در پایان دوره کلاسیک مایاها حدود یکصدهزار تن سکنه داشته‌است. بناهای فراوانی از تمدن مایاها در این شهر وجود دارد که باعث شده صنعت توریسم در کشور گواتمالا از این طریق فعال شود. پارک ملی تیکال از سال ۱۹۷۹ به ثبت جهانی یونسکو رسید.
مایاها از قرن ششم تا قرن دهم پیش از میلاد در منطقه تیکال گواتمالا سکونت داشتند و یکی از بزرگترین محوطه‌های تاریخی تمدن مایا در قلب این جنگل سرسبز و پوشیده از گیاهان شاداب واقع شده است
مایا و ذخیره گاه زیست کره سیرا دلاس میناس، به لحاظ قدمت تاریخی و منابع زیست محیطی خود مهم ترین ذخایر کشور گواتمالا هستند. رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، مرداب‌ها و دشت‌های روان، برای تنوع زیستی و پرندگان مهاجر بسیار مهم هستند. این ذخیره‌گاه، دارای بزرگترین جنگل بارانی گرمسیری گواتمالا و آمریکای مرکزی بوده و طیف گسترده‌ای از زیست گاه‌های طبیعی بکر را در خود جای داده است. منطقه وسیعی از این ذخیره‌گاه هنوز از جنگل‌های انبوه پهن برگ پوشیده شده و بیش از ۳۰۰ گونه از گیاهان تجاری از جمله سدر، ماهون، رامون (درخت نان مهره) ،گل شیپوریان (بید سبدی برای ساخت مبلمان)، چیکل ، فلفل و … در این منطقه وجود دارند.
خاک ال پتن- کارائیب با رسوبات حاصل از دوره مزوزوئیک و دوره سوم در این منطقه، یک حوضه رسوبی را تشکیل داده است. این خاک برجستگی‌های شکسته‌ای داشته و حاوی مقداری سنگ آهک و دولومیت است که ویژگی کرتاسه تشکیل کراست ها را نشان می‌دهد. خاک این منطقه رسی بوده و نفوذ پذیری کمی دارد، زهکشی آن داخلی است و سازگاری بالایی نیز دارد. ذخیره گاه گواتمالا دو محیط عمده دارد: فلات یوکاتان در شمال که از تپه‌های کوچک تشکیل شده و رشته کوه لاکاندون در مرکز که از تپه‌های گِرد آهکی، رشته کوه، تالاب و دشت‌های آبرفتی تشکیل شده است. خاک منطقه لاکاندون ضعیف است و پرتگاه‌های تندی در این منطقه وجود دارد ،رودهای این ذخیره گاه، بخشی از حوضه‌های آبریز رود اوسومافیندا در خلیج مکزیک هستند. منطقه تالاب تیکال یکی از گسترده ترین شبکه های تالاب در آمریکای مرکزی است.
در حدود ۲۲۱۰۰ هکتار جنگل بارانی در تیکال محافظت می‌شود. پوشش گیاهی این منطقه بسیار غنی است و گونه‌هایی از دشت همچون دشت نانسی؛ جنگل‌های مرتفع چیکل، رامون، ماهون هند غربی، سدر، پالمای بوتان (نخل) و پالمای اسکوبو و جنگل پست تینتو را در خود جای داده است. بیش از ۲۰۰۰ گونه گیاهی در منطقه پارک ملی تیکال شناسایی شده است. مردم محلی از گونه‌هایی همچون چیکل، فلفل، سدر، ماهون و رامون و استفاده می‌کنند و گل‌ها و برگ‌های شامادورا و گل شیپوریان را برای تزئین به کار می برند.
پنجاه و چهار گونه از پستانداران در این منطقه وجود دارد. گونه‌هایی همچون میمون زوزه کش شنل پوش، میمون عنکبوتی، مورچه‌خوار بزرگ، مورچه‌خوار کوچک، مورچه‌خوار ابریشمی، تنبل سه انگشتی، آرمادیلوی نه نواره، سنجاب، گوفر جیبی، راکون، کوآتی قهوه‌ای، خرسک دم حلقه‌ای، راسوی پیر صورت، موش پاکا، راسوی دم دراز، گند راسوی کلاهدار، سمور، شیر کوهی، مارگای، پلنگچه، جگواروندی (گربه ایرا)، جگوار، تاپیر بیرد (که تنها در مجاورت آب زندگی می کنند)، گراز بدبوی لب سفید و گراز بدبوی یقه دار، آهوی دم سفید و آهوچه سرخ. تیکال میزبان ۳۳۳ گونه از پرندگان است و از ۷۴ خانواده پرندگان در گواتمالا، ۶۳ خانواده در این پارک ساکنند. از گونه‌های موجود در تیکال، بوقلمون ریز چشم، طوطی قرمز، لک لک جابیرو عقاب کاکل‌دار را می‌توان نام برد.
خزندگان و دوزیستان موجود در این پارک عبارتند از: تمساح مورلت، لاک پشت رودخانه مرکزی آمریکا و خانواده از دوزیستان و شش گونه از لاک پشت‌ها، ۳۸ گونه مار غیر سمی و سمی از جمله مار مرجانی، چهار گونه از باثروپ ها و دو زیر گونه از مار زنگی پشت الماسی. در این منطقه گونه‌های زیادی ازجانوران بی مهره و به خصوص بندپایان نیز زندگی می‌کنند.
در قلب این جنگل، یکی از محوطه‌های بزرگ تمدن مایا توسط پوشش گیاهی سرسبز و شادابی احاطه شده است. مرکز تشریفاتی و انجام مناسک مذهبی این مجموعه، از معابد و کاخ‌های باشکوه و میادین عمومی قابل دسترسی با مسیرهای شیب‌داری تشکیل شده است. بقایای خانه‌های مربوط به مایاها را می‌توان در سراسر اطراف این مرکز دید. ویرانه‌های این شهر باستانی تکامل فرهنگی جامعه مایا را بازگو می‌کند؛ حرکت از جوامع شکارچی به سمت کشاورزی با فرهنگ دقیق و عمیق مذهبی، هنری و علمی که نهایتا در اواخر قرن نهم رو به افول گذاشت. این شهر در زمان اوج خود (ماین سال های ۸۰۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد)، ۹۰۰۰۰ سرخپوست مایا را در خود جای داده بود. بیش از ۳۰۰۰ ساختمان مجزا و مستقل، از جمله معبد، خانه‌ها مسکونی، بناهای مذهبی تزئین شده با کتیبه‌های هیروگلیف و مقبره در این شهر وجود دارد که قدمت آن‌ها به سال های ۶۰۰ تا ۹۰۰ پیش از میلاد بر می‌گردد. در کاوش‌های انجام گرفته در این منطقه، بقایای پنبه، تنباکو، حبوبات، کدو تنبل ، فلفل و میوه‌های زیادی کشف شده که گویا از کلمبیا به این منطقه وارد شده‌اند. کاوش‌های باستان شناسی همچنان در مناطق وسیع پارک ملی تیکال ادامه دارد.
گردشگری
سفر به تیکال گواتمالا
