تاثیر کامپیوتر ، اینترنت و شبکه های ارتباطی بر هر جنبه از زندگی ما انسان ها امروزه به وضوح دیده میشود . هر جا که نگاه کنیم ، ردپایی از اینترنت و شبکه های ارتباطی را میبینیم . تقریبا میتوان گفت که ۹۰ درصد از چیزهای اطراف ما توسط کامپیوتر کنترل میشوند . سیستم های آب رسانی ، برق ، گاز ، تلفن . سازمان های دولتی ، خصوصی ، نظامی و بانک ها هم که جای خود دارند . در واقع با آمدن اینترنت تمامی معادلات قبلی بر هم خورد . اینترنت امکانی را برای ما فراهم میکند تا ساعت ها در صف های طولانی بانک منتظر نمانیم . دیگر مثل قبل لازم نیست برای پرداخت چند قبض درگیر ترافیک و شلوغی صف بانک شوید . کافیست در حالی که روی صندلی خود نشستید ، کار را به اینترنت و انگشتان دست خود بسپارید . تمامی قبض هایتان پرداخت میشود . میتوانید آنلاین بخرید و بفروشید . پولی از حسابی به حساب دیگری انتقال دهید .
اما در این میان که چند حلقه ارتباطی این قابلیت ها را در اختیار ما قرار میدهند ، شاید مهمترین حلقه ، حلقه ی امنیت باشد . مطمئنم که اگر به شما بگویند حتی یک درصد احتمال بروز مشکلات امنیتی در حساب های بانکی شما وجود دارد ، از انجام هرگونه عملیات بانکی به صورت آنلاین خودداری میکنید . چون هیچکس دوست ندارد پولی را که به وسیله کار و تلاش خود به دست آورده ، از دست بدهد .
اما چگونه باید تمام سعی خود را به کار بگیریم تا امنیت را در بانکداری اینترنتی به بالاترین سطح ممکن برسانیم ؟؟؟ یادتان باشد همیشه گفته ایم که ” امنیت ۱۰۰% وجود نداشته ، ندارد و نخواهد داشت “ .
نکته : توجه داشته باشید که این مطلب در سطح معمول گردآوری شده است و تعدادی از راهکارهای متداول که میتوانند امنیت را در زمینه بانکداری اینترنتی افزایش دهند در این مطلب آمده است . همچنین هیچ ترتیبی در موارد گفته شده وجود ندارد .
۱- بروز رسانی مرورگر ، آنتی ویروس و سیستم عامل ، اولین قدم : یک سیستم کامپیوتری که توسط یک کاربر مورد استفاده قرار میگیرد ، میتواند از سه طریق آسیب پذیر باشد . امروزه بیشتر آلودگی ها از طریق وبسایت های اشاعه دهنده ی بدافزار ، کدهای مخرب مثل اسکریپت ها و در کل ، اینترنت بوجود می آید . اولین برنامه ای که در یک کامپیوتر مسئول برقراری ارتباط با اینترنت میباشد ، مرورگر اینترنتی شماست . البته مرورگر شما میتوانید مثل یک پنجره باشد که در برابر خطرات ، شکنندگی زیادی دارد . برای اینکه ما بتوانیم نقص های امنیتی مرورگر خود را مرتفع کنیم ، بایستی آن را بروز نگه داریم . اگر شما مرورگر خود را بروز کنید ( و البته این کار را در فواصل زمانی کوتاهی انجام دهید ) میتوانید مطمئن باشید که گام بزرگی را در ارتقای امنیت خود برداشته اید .
پس از مرورگر نوبت به آنتی ویروس میرسد . به نظر شما در هر دقیقه چند ویروس ، کرم ، تروجان و انواع دیگر بدافزارها تولید شده و وارد فضای اینترنت میشوند ؟؟؟ به صورت دقیق نمیتوان به تعداد آنها پی برد ، اما باید گفت که تعداد آن ها هزاران عدد است و هر کدام هم با روش جدید اقدام به نفوذ و آلوده سازی سیستم شما میکنند . شرکت های امنیتی نیز به صورت مستمر و بی وقفه این تغییرات را بررسی کرده و روش های جدید برای مقابله با آنها خلق میکنند . شما باید آنتی ویروس خود را همیشه در وضعیت آپدیت اتوماتیک قرار دهید . زیرا ممکن است در طی یک روز ، چند آپدیت منتشر شود و شما نیز باید بلافاصله این آپدیت ها را دریافت کنید . این آپدیت ها باعث شناسایی بدافزارهای جدید شده و امنیت شما را تا حد زیادی بالا میبرند .
اما آخرین مورد سیستم عامل است . فرقی نمیکند که از چه سیستم عاملی استفاده میکنید . لینوکس ، مک و ویندوز هیچ تفاوتی در این مورد ندارند . شما باید از هر کدام که استفاده میکنید ، بروز رسانی هایی را که توسط شرکت های سازنده آماده میشوند را در اسرع وقت دریافت کرده و نصب کنید . سیستم عامل ها هم یک برنامه کامپیوتری هستند . البته از دسته برنامه های سیستمی . پس ممکن است که آسیب پذیری هایی داشته باشند و این بروز رسانی ها باعث رفع این سری از مشکلات میشوند .
پس با بروز رسانی این سه مورد و موارد دیگری که امکان بروز کردن شان را دارید ، در حفظ امنیت خود و جلوگیری از ورود بدافزارها ، گام بزرگی را برداشته اید .
۲- استفاده از مرورگرهای منسوخ شده را کنار بگذارید : در واقع یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد ، استفاده از مرورگر پیشفرض ویندوز است . پرطرفدارترین عضو خانواده ویندوز در کشور ما نیز متاسفانه ویندوز XP میباشد که مرورگر کاملا ناامن اینترنت اکسپلورر ۶ را به همراه دارد . اگر به فکر تامین امنیت خود هستید ، حداقل از نسخه های بالاتر این مرورگر و یا حتی مرورگرهای مدرن و با امنیت بالاتری همچون کروم ، فایرفاکس و اپرا استفاده کنید . البته لازم به ذکر است که استفاده از ویندوزهای جدیدتر مثل ویندوز ۷ نیز کمک شایانی به ارتقای سطح امنیت شما خواهد کرد.
۳- ذخیره کلمه عبور در مرورگر ، یک اشتباه فاجعه آمیز و مرگبار : اگر دوست دارید هر کسی که پشت سیستم شما مینشیند با خیال راحت پول را از حسابتان به حساب خود منتقل کند و یا خریدهایش را انجام بدهد ، لطفا کلمه عبور حساب بانکی خود را در مرورگرتان ذخیره کنید . واقعا نمیتوان پی برد که چرا برخی از افراد با دیدن هر پیغامی در مرورگرشان ، سریعا با آن موافقت میکنند . مرورگر از شما میپرسد که میخواهید کلمه عبور خود را ذخیره کنید و کاربر هم در کمال بی احتیاطی کلمه عبور را ذخیره میکند . اگر شما هم قبلا مرتکب چنین اشتباهی شده اید ، اکنون به شما خواهیم گفت که چگونه این اشتباه خود را جبران کنید .
در اینجا ما روش پاکسازی کلمات عبور در ۳ مرورگر اینترنت اکسپلورر ، کروم و فایرفاکس را به شما نشان خواهیم داد.
اینترنت اکسپلورر ۹ :
روی علامت چرخ دنده در قسمت بالا و سمت راست پنجره مرورگر کلیک کرده و منوی Safety را انتخاب کنید . اکنون از بین زیر منوها ، منوی Delete Browsing history را کلیک کنید . میتوانید به صورت ساده کلیدهای Ctrl+Shift+Del را نیز بفشارید .
در پنجره باز شده ، گزینه Passwords را فعال کنید . اکنون دکمه Delete را بزنید .
کروم :
از منوی آچار روی گزینه Options کلیک کنید . در صفحه تنظیمات از قسمت سمت چپ ، گزینه Personal Stuff را انتخاب کرده و از سمت راست روی دکمه Managed saved passwords کلیک کنید .
اکنون لیستی از سایت هایی که پسوردهای خود را درون آنها ذخیره کرده اید ، باز خواهد شد . در لیست جستجو کرده و نام سایت بانک مورد نظر را پیدا کنید . اگر موس را روی همین آیتم ببرید ، یک علامت ضربدر کوچک در سمت راست آن ظاهر خواهد شد که با کلیک بروی آن ، میتوانید کلمه عبور ذخیره شده را پاک کنید .
فایرفاکس :
از منوی Tools گزینه Options را انتخاب کنید . البته اگر از ظاهر جدید فایرفاکس ( که از نسخه ۴ به بعد استفاده میشود ) استفاده میکنید ، نوار منوها را مشاهده نخواهید کرد . میتوانید روی دکمه نارنجی رنگ Firefox کلیک کرده و منوی Options را انتخاب کنید .
در پنجره Options به قسمت Security بروید و در بخش Passwords روی دکمه Saved passwords کلیک کنید .
پنجره جدیدی باز خواهد شد . مانند مرورگر کروم در اینجا نیز باید آدرس سایت بانک مورد نظر خود را پیدا کرده و آن را انتخاب کنید . سپس روی دکمه Remove کلیک کنید .
۴- کلمه عبور خود را دم دست نگذارید : واقعا جای تاسف دارد که برخی از کاربران اینقدر بی خیال هستند . برخی از آنها کلمه عبور خود را روی کاغذ نوشته در کیف ، روی میز و یا هر جای دیگر که دسترسی به آن بسیار راحت است میگذارند . بعضی از آنها خیلی راحت کلمه عبور را در یک فایل تکست نوشته و در دسکتاپ ذخیره میکنند . این افراد واقعا به امنیت مالی خود اهمیتی نمیدهند ؟؟؟
حالا فرض را بر این میگیریم که فرد بسیار حواس پرتی هستید و نمیتوانید کلمه عبور خود را به خاطر بسپارید . حداقل از دو روش بالا برای در اختیار داشتن کلمه عبور خود استفاده نکنید . برنامه های رایگان و قدرتمند و البته معتبر زیادی مثل Keepass هستند که میتوانید کلمات عبور شما را در یک بانک اطلاعاتی قدرتمند و امن ذخیره کنند . نه تنها کلمه عبور حساب بانکی شما ، بلکه هر کلمه عبور دیگری . تنها کافیست یک کلمه عبور را برای همیشه به خاطر بسپارید . سپس میتوانید با استفاده از آن کلمه عبور که Master Password نام دارد ، به تمام کلمات عبور خود دسترسی پیدا کنید . Keepass را میتوانید از اینجا دانلود کنید .
۵- کلمات عبور پیچیده و طولانی تر مساویست با امنیت بیشتر : شاید این مورد هزاران بار خوانده باشید . اما باز هم بعضی از کاربران آن را رعایت نمیکنند . افرادی دیده شده اند که کلمات عبور را سال تولد خودشان ، همسر ، فرزند ، شماره تلفن همراه ، اعداد بسیار ساده و قابل حدس مثل ۱۲۳۴۵۶ و مواردی از این دست انتخاب میکنند . خیلی ساده است ، هیچ امنیتی وجود ندارد . با این شاهکارها در انتخاب کلمه عبور باید منتظر بود تا دیر یا زود یک نفر حسابمان را خالی کند . اما برای امنیت بیشتر هم میتوان کارهایی را انجام داد . مثلا کلمات عبور طولانی انتخاب کنید . کلمات عبور طولانی قابلیت حدس زدن را به کمترین حد ممکن کاهش میدهند . بیشتر بانک ها به شما اجازه میدهند تا ۱۵ کراکتر کلمه عبور انتخاب کنید . این کراکترها میتوانند شامل حروف و اعداد باشند . اگر از یک ترکیب عددی و حروفی استفاده کنید خیلی خوب است . در هر قسمت نیز باید دقت کافی را به خرج داد . به عنوان مثال وقتی میخواهید یک کلمه عبور حروفی انتخاب کنید ، سعی کنید که حروف در سطح کیبرد فاصله زیادی با هم داشته باشند و یا در اصطلاح پخش باشند . به عنوان مثال میتوان به اسم Jamshid اشاره کرد . میبینید که حروف اسم Jamshid در سطح کیبرد پخش شده هستند و فاصله زیادی دارند . اما اگر شما کلمه یا اسمی را انتخاب کنید که در حروفش در یک قسمت از کیبرد باشند ، امکان حدس زدن آن بالاتر میرود . مثلا به اسم ASAD توجه کنید . سه کلید A ، S و D میتوانند این کلمه را تشکیل دهند و هر سه نیز در کنار هم قرار دارند . حال اگر فردی پشت سر شما باشید و حتی انگشتان شما را نبیند و تنها متوجه شود که دست شما در آن محدوده در حال تایپ کردن است ، ممکن است بتواند حدس های موفقیت آمیزی بزند .
در مورد کلمات عبور عددی نیز همین مسئله صدق میکند . البته در مورد اعداد انعطاف پذیری کمی وجود دارد . چون چند کلیک کنار هم هستند اما باز هم میتوان اعدادی را انتخاب کرد که الگوهای خاصی نداشته باشند . به عنوان مثال بعضی از افراد کلمه عبور عددی با الگوی ضربدری انتخاب میکنند . به عنوان مثال ۱۵۹۷۵۳ . در این وضعیت نیز فرد میتواند بر اساس حرکات دست شما ، یک سری حدس ها بزند و در مواقعی به موفقیت برسد . کلمه عبور عددی ۱۹۴۳۸۲۶۸۲۱ بهتر است و الگوی خاصی ندارد .
۵- تعویض کلمات عبور : تعویض کلمات عبور در فواصل زمانی مختلف هم میتواند راهکار خوبی در جهت حفظ امنیت شما باشد . به عنوان مثال شما میتوانید هر سه ماه یک بار کلمه عبور فعلی خود را عوض کنید . در صورتی که کلمه عبور شما توسط بدافزارها به سرقت رفته باشد ، اما هکر سازنده آن بدافزار هنوز فرصت نکرده باشد که حساب را بررسی کند ، میتوانید شانس خود را برای از بین بردن خطرات احتمالی افزایش دهید .
۶- کانال های ارتباطی امن ، امنیت در دل ناامنی : اگر چند قطعه الماس در اختیار داشته باشید و بخواهید از میان عده ای دزد و خلافکار عبور کنید ، ترجیح میدهید چندین بادی گارد با اسلحه شما را محافظت کنند تا بتوانید با آن الماس ها از بین افراد شرور عبور کنید . در اینجا اطلاعات بانکی شما مثل الماس ، هکرها و خلافکاران سایبری مانند همان دزدها و کانال های امن ارتباطی هم مثل بادی گاردهای سلاح به دست هستند . اگر شما بخواهید اطلاعاتی به مهمی اطلاعات حساب بانکی خود را در فضای ناامنی مثل اینترنت انتقال دهید ، حتما باید یک محافظت عالی از شما به عمل بیاید . اگر بین کامپیوتر شما و سرور بانک مورد نظر ارتباط امنی برقرار نشود ، هیچ تضمینی وجود نخواهد داشت که اطلاعات به دست هکرها و خرابکاران نیفتد . در اینجاست که کانال های ارتباطی امن به میان می آیند . پروتکل HTTPS که ترکیبی از SSL و HTTP میباشد ، در دل فضای ناامن اینترنت با استفاده از الگوریتم های رمزنگاری بسیار کارآمد ، کانالی امن را بین کامپیوتر شما و سرور مورد نظر ( در اینجا منظور سرور بانک است ) ایجاد میکنند تا اطلاعات شما بدون کوچیکترین دخالتی توسط هکرها به مقصد خود برسد .
در اینجا ذکر چند نکته در این مورد لازم به نظر میرسد :
* قبل از ورود هرگونه اطلاعات حساب بانکی خود ، به نوار آدرس مرورگر نگاهی بیندازید . مطمئن شوید که از پروتکل HTTPS استفاده میشود . وجود علامت یک قفل در کنار نوار آدرس میتوانید خیال شما را راحت کند . به عنوان مثال تصویر زیر مربوط به سیستم بانکداری اینترنتی بانک تجارت در مرورگر کروم میباشد .
* در صورتی که HTTPS را مشاهده نکردید و یا با حالت همیشگی متفاوت بود و به نظر مشکل دار می آمد ، به هیچ وجه اطلاعات خود را وارد نکرده و با پشتیبانی بانک تماس بگیرید و درخواست راهنمایی کنید .
۷- کافی نت ها ، خطر در کمین شماست : مراکز عمومی اتصال به اینترنت مثل کافی نت ها همیشه یکی از خطرناک ترین مکان ها برای دسترسی به اطلاعات حساس است . مخصوصا اگر آن اطلاعات به مهمی اطلاعات مالی باشند . باید هر لحظه این امکان را بدهید که کلمه عبور حسابتان به سرقت رفته است . تا جایی که امکان دارد ، از این مکان ها برای دسترسی به حساب بانکی خود استفاده نکنید . اما اگر مجبور به استفاده از حساب خود در کافی نت ها شدید ، موارد زیر را رعایت کنید :
* از یک مرورگر مدرن و جدید استفاده کنید . اینترنت اکسپلورر نسخه ۹ ، کروم ، فایرفاکس و اپرا هم نسخه های جدیدشان امنیت خوبی دارند . هر کدام از این چهار مرورگر حالتی دارند که مانع از ذخیره هرگونه اطلاعاتی از مرورهای شما میشود . به عنوان مثال تاریخچه مرورهای شما ، کوکی ها ، کلمات عبور و در واقع هیچ چیز ذخیره نخواهد شد . این حالت در مرورگرهای مختلف با نام های متفاوتی شناخته میشود . روش استفاده از هر کدام نیز ساده است .
این قابلیت در کروم با نام Incognito شناخته میشود . کافیست از منوی آچار گزینه New Incognito Window را کلیک کنید تا پنجره ی جدید با استفاده از این قابلیت برای شما باز شود .
این قابلیت در فایرفاکس با نام Private Browsing شناخته میشود . کافیست از منوی Firefox روی گزینه Start Private Browsing کلیک کنید . در صورتی که از نوار منوی فایرفاکس استفاده میکند ، از منوی Tools زیر منوی Start Private Browsing را انتخاب کنید .
در مرورگر اپرا این قابلیت را میتوانید با عنوان Private Tab پیدا کنید . کافیست روی نوار منوها راست کلیک کرده و گزینه New Private Tab را انتخاب کنید . یک تب جدید با استفاده از این قابلیت برای شما باز خواهد شد .
در مرورگر اینترنت اکسپلورر ۹ این قابلیت با نام InPrivate Browsing شناخته میشود . کافیست از منوی چرخ دنده روی منوی Safety کلیک کرده و زیر منوی InPrivate Browsing را انتخاب کنید .
* از صفحه کلید مجازی استفاده کنید . امروزه در قسمت وارد کردن اطلاعات کاربری بیشتر سایت های بانکی و سایت های فروشگاهی میتوان اینگونه صفحه کلیدها را مشاهده کرد . اگر کمی در زمینه امنیت مطالعه داشته باشید ، تا به حال نام Keylogger را شنیده اید . کار این بدافزارها اینست که کلیدهای فشرده شده کیبرد توسط کاربر را برای سازنده خود ارسال میکنند . بنابراین اگر یک کیلاگر در سیستم شما فعال باشد ، میتوان کلیدهایی را که میفشارید ثبت کرده و برای سازنده خود ارسال کند . اما اگر از یک صفحه کلید مجازی استفاده کنید ، دیگر همه اعداد و حروف ها را میتوانید از طریق محیط مجازی و با موس خود انتخاب کنید . در این صورت هیچ کلیدی فشرده نمیشود و کیلاگر چیزی را ثبت نمیکند . در تصویر زیر دو نوع از صفحه کلید های مجازی را مشاهده میکنید .
* مورد شماره ۵ را در سریع ترین زمان ممکن انجام دهید .
۸- فیشینگ ، لطفا کلمه عبور خود را به ما بدهید : سناریوی حملات فیشینگ واقعا دردناک است . مانند این است که یک نفر به شما بگوید لطفا کلمه عبور حساب خود را به من بدهید و شما هم خیلی راحت این کار را انجام دهید . یک طراحی دقیق از سایت بانک مقصد انجام میشود و شما را ترقیب میکند که اطلاعات حساب خود را وارد کنید . به عنوان مثال سناریوی یک خرید اینترنتی کارت شارژ را بررسی میکنیم .
ابتدا به یکی از سایت های خرید کارت شارژ میرویم . سپس کارت شارژ مربوط به اپراتور مورد نظر و همچنین میزان اعتبار آن را مشخص میکنیم . در مرحله آخر از شما پرسیده میشود که کدام بانک را به منظور پرداخت هزینه خرید خود انتحاب میکنید . به عنوان مثال بانک ملت را انتخاب میکنیم . پیغامی ظاهر میشود که شما در حال اتصال به سرور پرداخت بانک ملت هستید . پس از چند لحظه صفحه ای پیش روی شما قرار میگیرد و از شما درخواست میکند که اطلاعات حساب خود مانند شماره حساب ، رمز دوم و کد CVV2 را وارد کنید .
قبل از انجام هر کاری باید چند چیز را بررسی کنید :
* ابتدا مطمئن شوید که فروشگاهی که قصد خرید از آن را دارید ، معتبر بوده و به اندازه کافی شناخته شده باشد .
* هنگامی با صفحه وارد کردن اطلاعات مواجه شدید ، به نوار آدرس نگاه کنید و مطمئن شوید که آدرس سایت بانک درست باشد . البته بعضی از سایت های خرید ، شما را به وبسایت یک بانک دیگر متصل میکنند و از شما میخواهند که از طریق این بانک پرداخت خود را انجام دهید . این حالت مشکلی ندارد و شما میتوانید اطلاعات خود را وارد کنید . البته باز هم از درستی آدرس اینترنتی بانک اطمینان حاصل کنید .
