راهنماي تحصیل در ترکیه

تحصیل در مقطع کارشناسی :
به گزارش مهاجريست، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ترکیه  در هر سال تحصیلی موظف به پذیرش سهمیه‌ای بالغ بر 4500 دانشجوی خارجی (غیر ترک) هستند. در این راستا سازمان ÖSYM(مرکز انتخاب و جایگزینی دانشجو) ترکیه متولی برگزاری آزمونی به نام YÖS(آزمون دانشجویان خارجی) شده که همه ساله در ماه آوریل در کشور ترکیه و چند کشور منطقه به‌طور همزمان برگزار می‌شود.
با توجه به سطح معلومات دبیرستانی دانش آموزان ایرانی در مقایسه با داوطلبان سایر کشورهای منطقه و همچنین اعتبار علمی بسیار بالای دانشگاه‌های ترکیه، هزینه‌های تحصیلی و هزینه‌های زندگی بسیار پائین این کشور، برگزاری آزمون به زبان انگلیسی، سهل‌الوصول بودن تردد به کشور ترکیه و عوامل بسیاری از این قبیل فرصت استثنایی برای داوطلبان ایرانی مهیا شده است تا با شانس قبولی بسیار بالا امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر کشور ترکیه نصیبشان شود.
سیستم آموزشی دانشگاه‌های ترکیه کاملاً مطابق با استانداردهای سیستم آموزشی آمریکا بوده و دروس به‌صورت ترمی- واحدی ارائه می‌شود. زبان آموزشی بسته به دانشگاه و رشته ، انگلیسی ، فرانسه ، آلمانی و یا ترکی خواهد بود.
تقویم آموزشی دانشگاه‌های ترکیه تقریباً همانند دانشگاه‌های ایران است بدین ترتیب که شروع ترم پائیز از ماه اکتبر و انتهای ژانویه و ترم بهار از فوریه آغاز و در ماه ژوئن به انتها خواهد رسید و ترم‌های تابستانی از جولای تا آگوست خواهد بود. پس از قبولی در  آزمون مذکور در فوق امکان تحصیل در کلیه رشته‌های فنی مهندسی، پزشکی، هنر و علوم انسانی در دانشگاه‌های ترکیه فراهم است.
دانشگاه‌های ترکیه در سال‌های گذشته اعتبار علمی بالایی در مجامع بین‌المللی کسب کرده‌اند به گونه‌ای که مدارک علمی این دانشگاه‌ها در کلیه کشورهای دنیا شناخته شده است. در تمامی رشته‌ها برای دانشجویان ممتاز امکان بورسیه شدن توسط سازمانها و مؤسسات آموزش آمریکایی و اروپایی میسر است و حتی در برخی دانشگاهها از ترم دوم به بعد می‌توان به‌صورت انتقالی به دانشگاه‌های آمریکا در همان رشته و ترم تحصیلی منتقل شد.
همانطور که گفته شد ورود به دانشگاه از مقطع دیپلم دبیرستان به بعد همانند ایران منوط به شرکت و قبولی در کنکور سراسری کشور ترکیه است و در مقاطع بالاتر بستگی به ضوابط و قوانین هر دانشگاه دارد.
شرایط شرکت‌کنندگان در آزمون‌‌ مذکور:
برای شرکت در این آزمون شرط سنی وجود نداشته و کلیة دانش آموزان اعم از دبیرستان، فنی حرفه‌ای، کار دانش، هنرستان و … که در سال آخر دبیرستان بوده و یا دارای دیپلم متوسطه یازده ساله هستند اجازه شرکت در این آزمون را خواهند داشت.
آزمون YÖSشامل دو قسمت است.
قسمت اول‌‌: آزمون YÖSجهت سنجش استعدادهای آموزشی پایه شامل هوش و استعداد تحصیلی، ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی و جغرافیا در حد دوره دبیرستان و شامل 80 سؤال تستی 5 گزینه‌ای در مدت 90 دقیقه به دو زبان انگلیسی و ترکی طراحی می‌شود و مبنای اصلی پذیرش دانشجو است.
قسمت دوم‌‌: سنجش سطح اطلاعات داوطلب به زبان ترکی است که در این آزمون به هر داوطلب نمره Aیا Bیا Cداده خواهد شد.
انتخاب رشته همانند دانشگاه سراسری ایران بعد از آزمون و دریافت نتایج صورت خواهد گرفت. لازم به ذکر است که انتخاب رشته الزاماً در یک گروه آموزشی نخواهد بود و همچنین ارتباطی به دیپلم دبیرستانی نخواهد داشت.
تحصیلات تکمیلی (مقاطع فوق لیسانس- دکترا):
گزینش دانشجو در مقاطع بالای لیسانس در دانشگاه‌های ترکیه از طریق کنکور سراسری انجام نمی‌پذیرد، بلکه دانشگاه‌ها به‌صورت جداگانه مدارک و امتیازهای لازم را از داوطلبان درخواست کرده و با برگزاری امتحانات داخلی اقدام به پذیرش دانشجو در این مقاطع می‌نمایند. بر این اساس ورود به دانشگاه‌ها در این مقاطع به مراتب آسانتر از دانشگاه‌های ایران است.
دانشگاه‌های ترکیه سالانه دوبار اقدام به اعلام لیست رشته‌هایی که در آنها پذیرش دانشجوی فوق لیسانس و دکترا خواهند داشت و نیز ظرفیت پذیرش دانشجو درآن رشته‌ها برای هر دو مقطع می‌نمایند. داوطلبان باید رشته‌ای را که می‌توانند در آن ادامه تحصیل بدهند انتخاب کرده و اقدام به ثبت‌نام جهت شرکت در امتحانات مربوطه و طی مراحل پذیرش نمایند. طول دوره فوق لیسانس حداقل 2 سال و Ph.Dچهار سال است. زبان تدریس در دوره‌های فوق لیسانس و Ph.D، ترکی یا انگلیسی است.
داوطلبین به ادامه تحصیل در کشور ترکیه می بایست امتحان ورودی تحصیلات تکمیلی (بالای لیسانس) یا LES، را داده و قبول شوند. امتحانی است که امتیاز آن در برخی موارد جهت ورود به دوره‌های آموزش تحصیلات تکمیلی بعد از لیسانس و موارد مشابه از قبیل دوره‌های تخصصی و پذیرش مربی در دانشگاه‌ها و… در ترکیه مورد نیاز است. امتیاز به‌دست آمده در این امتحان به‌ وسیله برگه نتایج آزمون LESبه داوطلبان اعلام می‌شود و در مواقع لزوم توسط داوطلبان به مؤسسات مربوطه ارائه می‌شود.
این آزمون، سالانه دوبار از طرف مرکز گزینش و جابه‌جایی دانشجوی ترکیه (ÖSYM) در ماه‌های Mayو Decemberبرگزار می‌شود. این امتحان یک آزمون استعداد سنجی شامل 2 بخش رقمی (Quantitative) و کلامی (Verbal) است وهدف از آن، سنجش توانایی افراد در زمینه‌های کلامی، رقمی و تفکر منطقی است که بر میزان موفقیت آنان در طی تحصیلات تکمیلی می‌تواند تأثیرگذار باشد. بدین ترتیب، سؤالات این آزمون در جهت سنجش میزان معلومات افراد در رشته تحصیلی تخصصی آنها نیست. سؤالات به گونه‌ای طراحی می‌شوند که فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف دانشگاهی قادر به پاسخ دادن به آنها باشند.
تمام کسانی‌که در سال آخر دورة لیسانس مشغول به تحصیل هستند، دارندگان مدارک لیسانس، فوق لیسانس و دکترا و یا دانشجویان دورة فوق‌لیسانس و دکترا می‌توانند در این آزمون شرکت نمایند.
امتحان LESدر مراکز دانشگاهی 41 شهر ترکیه و قبرس شمالی برگزار می‌شود. نتایج LESاز تاریخ برگزاری آزمون به مدت دو سال اعتبار خواهد داشت.
با توجه به انچه که گفته شد ، دوره‌های تحصیلی در کشور ترکیه عبارتند از:
Ön Lisans Diplomasi. 1شامل‌ دو تا سه‌ سال‌ تحصیل‌ بعد از دیپلم‌ دبیرستان‌ است.
Lisans Diplomasi. 2شامل چهار سال‌ تحصیل‌ و گذراندن‌ حداقل‌ 147 واحد است.
Yuksek Lisans Diplomasi. 3شامل دو سال‌ تحصیل‌ تمام‌ وقت‌ است. برای‌ ورود به‌ این‌ دوره‌ داشتن‌ مدرک‌ Lisans Diplomasiالزامی‌ است. این‌ دوره‌ شامل‌ دو نیم‌ سال‌ کلاس‌ درس‌ و دو نیم‌ سال‌ پایان‌ نامه‌ پژوهشی‌ می‌شود.
Veterner Hekimligi Yuksek Lisans Diplomasi. 4شامل پنج‌ سال‌ تحصیل‌ تمام‌ وقت‌ در رشته‌ دامپزشکی‌ بعد از دیپلم‌ دبیرستان‌ است.
DOKTORA (Ph. D.). 5شامل سه‌ تا چهار سال‌ تحصیل‌ تمام‌ وقت‌ است. برای‌ ورود به‌ این‌ دوره‌ داشتن‌ مدرک‌ Yuksek Lisans Diplomasiالزامی است.
‌این‌ دوره‌ شامل‌ دو تا چهار نیم‌ سال‌ کلاس‌ درس‌ و حداقل‌ 4 نیم‌ سال‌ برای‌ پژوهش‌ است. قبل‌ از شروع‌ پژوهش، دانشجو باید امتحان‌ جامع‌ را با موفقیت‌ بگذراند. نوشتن‌ پایان‌ نامه‌ دوره‌ دکترا و دفاع‌ موفقیت‌آمیز از پژوهش‌ انجام‌ شده، شرط‌ اعطای‌ مدرک‌ دکتراست.
‌نحوه‌ ارزشیابی‌ مدارک‌ تحصیلی ماخوذه از ترکیه توسط وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران به ظرح ذیل می باشد:
1 مدارک Ön Lisans Diplomasiبا دو سال‌ تحصیل‌ و کلیه‌ مدارک‌ و تحصیلات‌ نیمه‌ تمام‌ دانشگاهی‌‌)آکادمیک(‌با دو یا سه‌ سال‌ تحصیل‌ در صورت‌ داشتن‌ دیپلم‌ دبیرستان، «کاردانی» ارزشیابی‌ می‌شود.
2 مدارک Lisans Diplomasi (Bachelor) بعداز دیپلم‌ دبیرستان، «کارشناسی» ارزشیابی‌ می‌شود.
3 مدارک Yuksek Lisans Diplomasi (Master) از دانشگاه‌های گروه‌ یک‌ با شرط‌ داشتن‌ مدرک‌ کارشناسی، «کارشناسی‌ ارشد» ارزشیابی می‌شود.
‌تبصره‌‌: مدارک‌ موضوع‌ بند 3 از مراکز آموزش‌ عالی‌ که‌ نامشان‌ در فهرست‌ دانشگاه‌های گروه‌ یک‌ آورده‌ نشده‌ است‌ با شرط‌ داشتن‌ معدل‌ 3 از 4 به‌ همراه‌ ارایه‌ یک‌ مقاله‌ علمی‌ از رساله‌ دوره‌ کارشناسی‌ ارشد در نشریات‌ معتبر بانمایه بین‌المللی، «کارشناسی‌ ارشد» ارزشیابی‌ می‌شود.
4 مدارک Veterner Hekimligi Yuksek Lisans Diplomasiبا پنج‌ سال‌ تحصیل‌ پیوسته‌ بعد از دیپلم‌ دبیرستان، «کارشناسی‌ ارشد» در دامپزشکی‌ ارزشیابی‌ می‌شود.
5 مدارک(Doktora (Ph. D. از داشگاه‌های گروه‌ یک‌ با شرط‌ دارا بودن‌ مدرک‌ کارشناسی ارشد، «دکترا» ارزشیابی‌ می‌شود.
‌تبصره‌‌: مدارک‌ موضوع‌ بند 5 از مراکز آموزش‌ عالی‌ که‌ نامشان‌ در فهرست‌ دانشگاه‌های گروه‌ یک‌ آورده‌ نشده‌ است، به‌ شرط‌ داشتن‌ معدل‌ 3 از 4 همراه‌ با ارایه‌ یک‌ مقاله‌ علمی، پایان‌‌نامه‌ دوره‌ دکترا در نشریات‌ معتبر نمایه شده بین‌المللی‌ غیرمحلی(غیر از ایران‌ و کشور محل‌ تحصیل)، «دکترا» ارزشیابی‌ می‌شود.
هزینه تحصیل و شرایط زندگی دانشجویی در ترکیه:
به‌ طور کلی دانشگاه‌های ترکیه دارای امکانات وسیع و مناسبی از جهت فضای آموزشی، امکانات کتابخانه‌ای، اینترنتی و تجهیزات آزمایشگاهی، لوازم و زمین‌‌های ورزشی متعدد، امکانات تفریحی و خدمات درمانی و غیره هستند. اکثر دانشگاه‌ها دارای امکانات خوابگاهی با هزینه بسیار اندک هستند و با وجود اینکه دانشگاه‌ها از پیش تعهدی جهت خوابگاه ارائه نمی‌کنند ولی در سال‌های گذشته معمولاً امکان استفاده از خوابگاه برای دانشجویان ایرانی فراهم بوده است.
هزینه زندگی در کشور ترکیه تفاوت انچنانی با ایران نداشته و می توان گفت با هزینه ماهانه معادل  400 تا 500 دلار زندگی متوسطی را در این کشور داشت ، هزینه خوراک و مسکن نزدیک به ایران و هزینه پوشاک بسیار پایین تر می باشد . همچنین دانشجویان از 50 در صد تخفیف در هزینه های حمل و نقل عمومی بهره مند می شوند.
هزینه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری اغلب از 15 هزار دلار به بالا خواهد بود اما با توجه به آنچه که گفته شد دانشجویان ممتاز توانایی اخذ بورس و وام های کمک تحصیلی از دانشگاه های این کشور را دارند.