براي يك مسافرت زميني از تهران به باتومي راه هاي مختلفي وجود دارد. من پس از سالها تجربه در رفت و آمد به اين مقصد مسير زير را براي تورهاي زميني گرجستان پيشنهاد ميكنم.مسير رفت و برگشت متفاوت انتخاب شده است تا تنوع بيشتري براي گردشگران ايجاد شود. زمان مناسب براي حركت هم چه هنگام رفت و چه هنگام برگشت طبق اين برنامه ساعات اوليه صبح مي باشد.
مسير رفت:پس از خلاصي از شهر پر آلوده تهران وارد آزادراه تهران تبريز مي شويم و با عبور از شهر زيباي تبريز بسوي پايانه مرزي بازرگان مي رويم. با انجام تشريفات مرزي وارد خاك تركيه مي شويم. نخستين شهر تركيه بعد از مرز بايزيد است كه تركها آن را دوغوبايزيد مي نامند. اين شهر هتل رستوراني بنام ارتور دارد كه معمولن محل توقف اتوبوسهاي ايراني است. كاركنان اين رستوران زبان فارسي را مي فهمند. پس از صرف شام در اين رستوران بسوي جاده ايقدير Igdir مي رويم و راهي اين شهر مي شويم.شهر ايقدير مركز استان ايقدير و گرم ترين شهر در شرق تركيه است. استان ايقدير منطقه حساسي است زيرا با سه كشور ايران، آذربايجان و ارمنستان هم مرز است، كوههاي ارارات تركيه در اين استان قرار دارند و رود ارس نيز ازآْنجا عبور مي كند،اغلب ساكنان اين شهر كرد هستند و بخشي نيز آذري مي باشند. در طول اين مسير چند ايست بازرسي را پشت سر مي گذاريم. بعد از ايقدير بطرف كارس Kars مي رويم، با عبور از شهر كارس بطرف جاده اردهان مي رويم و سپس در دوراهي كه نزديك اردهان قرار دارد بسوي شهر پسف Posofحركت مي كنيم.گرچه شهر پسف در مسير عبور ما تا مرز گرجستان قرار ندارد اما چند كيلومتري راه خود را دور مي كنيم و به داخل پسف مي رويم.اگر همه چيز طبق روال پيش رفته باشد صبح بسيار زود وارد پسف مي شويم. اشكالي ندارد چون مردم اين منطقه بسيار سحرخيز هستند.مدتي را در يكي از كافه هاي اين شهر به استراحت و صرف صبحانه مي گذرانيم. سپس راهي مرز تركيه با گرجستان مي شويم.كه تا اين شهر مسافت چنداني ندارد. خوشبختانه اين پايانه مرزي بسيار خلوت است و معمولا» معطي زيادي ندارد. با انجام تشريفات مرزي وارد كشور گرجستان مي شويم.مناطقي كه در بدو ورود ما به گرجستان قرار مي گيرند يكي از دور افتاده ترين مناطق گرجستان محسوب مي شوند اما از نظر طبيعي مناطق بكري محسوب مي شوند و طبيعت بسيار زيبايي دارند. از داخل چند روستا و ومنطقه مسكوني عبور مي كنيم و از طبيعت آنها لذت مي بريم.بزرگترين روستا در سرراهمان واله vale نام دارد كه پس از عبور از آن دقايقي بعد وارد شهر آخالتسيخه Akhaltsikhe مي شويم. آخالتسيخه شهر قديمي كوچكي است با جمعيت حدود 50 هزار نفر كه اغلب ساكنين آن از ارامنه هستند.هنوز بيش از چهارصد كيلومتر راه تا مقصد داريم. بعد از آخالتسيخه شهر برجمي Borjomi در سر راه ما قرار دارد كه شهر كوچك و بسيار زيبايي است كه آب معدني آن به دنيا صادر مي شود و از اين لحاظ شهرت دارد. شهر ديگري كه بايد از آن عبور كنيم خاشوري Khashuri نام دارد. اين شهر در مسير عبور جاده تفليس به درياي سياه قرار گرفته است. با عبور از خاشوري بطرف كوتايسي Kutaisi مي رويم. كوتائيسي دومين شهر پرجمعيت گرجستان و شهر صنعتي اين كشور است. از داخل شهر كوتايسي هم عبور مي كنيم و بسوي درياي سياه حركت مي نماييم. حدود 60 كيلومتر از مسير عبور ما جاده ساحلي در كنار درياي سياه است كه در اغلب نقاط اين مسير چشم انداز درياي سياه را مي توان ديد. بعد از ظهر وارد باتومي مي شويم. با كوله باري از درس و تجربه كه البته مسافران هوايي از آن بي بهره بوده اند.
مسير بازگشت : بطرف سارپي Sarpi مي رويم كه 16 كيلومترتا باتومي فاصله دارد. اينجا مهمترين پايانه مرزي بين گرجستان و تركيه قرار گرفته است و مرزي شلوغ و پرتردد محسوب مي شود. اشكالي ندارد ما چون داريم از گرجستان خارج مي شويم تشريفات چنداني نداريم. كشور تركيه هم كه از ما ويزا نمي خواهد پس كنترل ويزا ندارد. بعد از ورود به خاك تركيه بيش از دويست كيلومتر جاده ساحلي در پيش داريم تا به شهر بندري ترابزون Trabzon در تركيه برسيم. در ترابزون يكساعتي توقف خواهيم داشت تا هم ناهاري بخورم و هم از مراكز خريد آن بازديد كنيم.چون موقع برگشت به ايران است خيلي ها ممكن است بخواهند سوغاتي بخرند. از ترابزون بسوي شهر ارزوروم Erzurum مي رويم و از آنجا به دوغوبايزد. توقف شامگاهي ما در دوغوبايزيد آخرين توقف تا رسيدن به مرز ايران و تركيه است. پس از عبور از پايانه مرزي بازرگان بسمت تبريز مي رويم و با عبور از اين شهر از طريق آزاد راه به تهران مي آييم. بعد از يكهفته دوري از تهران اكنون مدتها مي توانيم آلودگي اين شهر را بخوبي تحمل كنيم.
