هایپرمارکت(Hayprmarkt)
تاریخچه مراکز خرید و فروشگاهها به 1000 سال قبل بر می گردد .در زمانهای قدیم بنادر و خیابانها به عنوان مراکز خرید استفاده می شدند . پاساژ به معنی گذرگاه یا میانه دو چیز است. در دوران گوناگون تیمچه‌ها یا گذرهای، با جای دادن حجره ها و مغازه ها در درون خود نقش نوعی بازارچه یا مرکز خرید را ایفا می کردند. امروزه پاساژ ها در درون یک ساختمان یا مجموعه‌ای از ساختمان‌ها قرار دارند. که شامل فروشگاههای گوناگون هستند و با راهروهای مرتبط با هم باعث آسانی دیدار مشتریان از فروشگاهها می‌شوند. راهروهای یک پاساژ می‌تواند بن بست یا مرتبط با راهروهای دیگر باشد. پاساژهای امروزی معمولاً چندطبقه بوده و راهروها در طبقات گوناگون بر روی هم قرار گرفته‌اند. امروزه پاساژها تبدیل به مراکز خرید شده اند و روزانه در مناطق مختلف مراکز خرید راه اندازی شده و کما بیش با استقبال نیز روبرو شده است.
اصولا به مجموعه ای از مغازه های خرده فروشی ,رستورانها, استودیو های عکاسی ,سالنهای آرایشی و کسب و کارهای دیگر مراکز خرید گفته می شود . امروزه برای جذب و وفادار سازی مشتریان علاوه بر مغازه ها و فروشگاهها خدمات و امکانات تفریحی نیز دراین مراکز درنظر گرفته شده است. امکانات تفریحی می تواند شامل شهر بازی ,سینما , مراکز ورزشی و غیره باشد .وجود رستورانها و کافی شاپ ها و فست فود ها نقش مهمی در جذابیت این مراکز داشته است .از دیگر ویژگیهای یک مرکز خرید می توان به داشتن مکانهای از قبیل کیوسک , فست فود و پارکینگ اشاره کرد .کیوسک ها غرفه هایی واقع در راهرو های مراکز خرید است که خدمات و محصولات کوچک در آنها به فروش می رسد .
مراکزخرید در سرتاسر دنیا وجود دارند و می تواند مقصد سفر کسانی باشد که از خرید کردن لذت می برند .عموما مردم به دلیل وجود مغازه های متنوع و همچنین امکانات جانبی دوست دارند که از مراکز خرید دیدن کنند .از طرفی می توانند با صرف زمان کمتر و با راحتی بیشتری به تنوع کالاها و خدمات دسترسی داشته باشند .
اولین مراکز خرید در طی سالهای 1950 شروع به کار کردند . با توجه به رشد صنعت مراکز خرید با استانداردهای بالا ساخته شدند و با رشد بیشتر صنعت مراکز خرید تکامل یافته تا جاییکه امروزه 8 دسته بندی مختلف برای این مراکز خرید تعریف شده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم داشت.
البته طبقه بندی این مراکز همیشه امری سهل الوصول نیست .ممکن است مرکز خریدی ترکیبی از چند بخش ذکر شده باشد .انواع دیگری نیز از این مراکز وجود دارد که بطور جداگانه از انها صحبتی به میان نیامده است . ممکن است برخی از انها زیر مجموعه ای از مجموعه های بزرگتر باشند .در زیر به دسته بندیهای کلی این مراکز نگاهی می اندازیم .
مراکز خرید (shopping center) : مجموعه ای از خرده فروشان و موسسات تجاری که تحت یک مدیریت واحد برنامه ریزی و توسعه یافته اند .اندازه و جهت گیری این مراکز بطور کلی بوسیله خصوصیات بازار منطقه تجاری تعیین می شود .دو زیر مجموعه اصلی این مراکز خرید (shopping center) مراکز خریدفروشگاهی (mall) و مراکز خرید نواری در فضای باز (open air stripe center) می باشند .
1- مراکز خرید فروشگاهی (mall): مکانهای محصور که دارای راهروهای محصور بوده که از طریق این راهرو ها می توان در مغازه ها و فروشگاههایی که در کنار و یا مقابل هم قرار دارند تردد کرد.
2- مراکز خرید نواری شکل (stripe center) : در این نوع مراکز خرید زنجیره ای از فروشگاهها و مغازه های مختلف در کنار هم و در کنا رخیابان قرار دارند .ممکن است این فروشگاهها همگی تنها یک نوع کالا را بفروشند و یا اینکه کالاها و خدمات متنوعی را به مشتری ارائه دهند .بر خلاف مراکز خرید (mall) راهروها محصور نبوده و عموما پارکینگ نیز وجود ندارد واصولا ماشینها در محل خرید مثلا روبروی فروشگاهها پارک می شوند .
انواع مراکز خرید
1- مراکز خرید در محله ها (Neighborhood Center) :این نوع فروشگاهها و مغازه برای دسترسی محلی و راحت و خرید و مصارف روزانه می باشد حدود نیمی از این نوع مراکز خرید به سوپر مارکتها اختصاص دارد و حدود 3/1 این نوع فروشگاهها داروخانه و فروشگاههای بهداشتی و ارایشی است .
2- مراکز خرید مجتمع (community center): در این مراکز طیف وسیعتری از کالاها و خدمات نسبت به فروشگاهها و مراکز محله ارائه می شود . از مهمترین فروشگاههای این مراکز می توان به سوپر مارکتها , داروخانه های بزرگ و فروشگاههای ارزان فروشی بزرگ اشاره کرد.این مراکز معمولا بصورت نواری هستند ولی می توانند به اشکال دیگری نیز باشند .
3- مراکز خرید منطقه ای (regional center) : این مراکز کالاها و خدمات عمومی در حوزه های مختلف ارائه می کنند (بخصوص پوشاک).فروشگاههای تخصص مد ,فروشگاههای ارزان فروشی و فروشگاههای عمده فروشی از جمله مواردی است که در این مراکز وجود دارند . محوطه این مراکز با فروشگاهها محصور شده و این فروشگاهها بوسیله یک راهرو به هم متصل هستند .معمولا این فروشگاهها داردی پارکینگ سرپوشیده نیز هستند .
4- مراکز خرید فرا منطقه ای (super regional center): این مراکز بسیار شبیه مراکز خرید منطقه ای هستند و تفاوت آنها در مساحت بیشتر و تنوع کالا و خدمات بیشتر می باشد .
5- مراکز تخصصی / مد (Fashion/Specialty Center) : به طور عمده از مغازه های مجلل پوشاک، بوتیک ها و مغازه های صنایع دستی ,کالاهای کمیاب که کالاها و خدما ت رابا کیفیت و قیمت بالا به مشتریان ارائه می کنند, تشکیل شده اند . در برخی از این مراکز رستوران و مراکز تفریح و سرگرمی نیز وجود دارد. این مراکز دارای دکوراسیون زیبایی بوده و طراحی و دکوراسیون مدرن آنها از مشخصه های عمده این مراکز می باشد .
6- مراکز خرید قدرتمند (power center): این مراکز شامل فروشگاهها و ارزان فروشی ها و عمده فروشی های برخی از کالاهاست . در این نوع مراکز عمدتا فروشگاهها و مغازه های کوچک یافت نمی شود .
7- مراکز خرید جشنواره ای (festival center) :در این مراکز یک نوع وحدت خاص در طراحی و دکوراسیون مغازه ها و فروشگاهها وجود دارد .در برخی موارد حتی کالاها و خدماتی که در این فروشگاهها ارائه می شود نیز یکسان و هماهنگ می باشد . اصولا این نوع مراکز در جذب توریست فعال هستند و همچنین دارای رستوران و مراکز تفریحی نیز می باشند .این مراکز عمدتا در حومه شهر بوده در برخی موارد دارای ساختمانهایی با بنای تاریخی می باشند .
8- مراکز خرید خارج از مرکز (outlet center): معمولا در مناطق گردشگری و روستایی واقع شده اند . معمولا این مراکز متعلق به کارخانه های سازنده کالا بوده و اجناس را با قیمت پایین تر به مشتری عرضه می کنند . اصولا بصورت نواری شکل بوده و ممکن است در مکانهای سرپوشیده و یا باز قرار داشته باشند .
اجزای یک مرکز تجاری
1- بخش فروشگاهی (Retail Tenant Mix): بخش فروشگاهی یا بخش تجاری این مراکز شامل موارد متنوعی است که در ادامه به معمول ترین بخشهای ا ین مرکز می پردازیم .
– مغازه و فروشگاه لوازم التحریر و کتابفروشی
– مغازه و فروشگاه شیرینی ,بستنی و شکلات
– مغازه و فروشگاه صنایع دستی و جاذبه های سنتی و محلی برای صنعت توریسم (فروشگاههای سوغاتی)
– عکاسی
– مغازه و فروشگاه کارهای هنری
– فروشگاه لوازم کامپیوتر و الکترونیک
– عینک فروشی
– فروشگاههای تخصصی مد (برای کودکان ,بانوان و آقایان )
– فروشگاههای تخصصی مد (لوازم ورزشی و لباسها و لوازم گردشی)
– فروشگاههای تخصصی مد (خیاطی و نساجی)
– فروشگاه کفش
– گل فروشی
– فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی
– فروشگاه مبلمان
– کیوسک
– فروشگاه تجهیزات تلفن همراه
– فروشگاه موسیقی
– لباسشویی و خشک شویی
– داروخانه
– سوپر مارکت
– فروشگاه ساعت
– فروشگاه جواهر فروشی
– فروشگاه اسباب بازی
– فروشگاه لوازم سرگرمی
– فروشگاههای تخصصی
– فروشگاههای لوازم سفر
– رستوران و کافی شاپ
– فروشگاههای لوکس فروشی
– فروشگاه و نمایشگاه فرش
– فروشگاههای فروش چرم (لباس ,کفش و کیف چرمی)
2- بخش رستوران، فست فود و کافی شاپ ها (Fast Foods & Beverages (F & B))
3- فروشگاههای خدماتی (Non-Retail Tenant Mix):
در فروشگاههای خدماتی کالایی به فروش نمی رسد بلکه خدمات به مشتریان ارائه می شود که می توان به موارد زیر اشاره کرد
– آژانس مسافرتی
– مراکز زیبایی و پوست
– ارایشگاه
4- بخش تفریحات و سرگرمی (Leisure & Entertainment):
از این بخش می توان به عنوان یک بخش کلیدی در موفقیت یک مرکز خرید نام برد . امروزه مشتریان علاقه مند هستند که خرید همراه با تفریح باشد و از خرید خود لذت ببرند .به همین خاطر مراکزی را برای خرید انتخاب می کنند که علاوه بر فاکتورهای فروشگاهی به مراکز تفریحی نیز مجهز باشند .در زیر به چند نمونه معمول این مراکز تفریحی می پردازیم .
– سینما
– تئاتر
– سالن ورزشی (بولینگ ,بیلیارد ,گلف و….)
– سرزمین عجایب
– آکواریوم
– استخر ,سونا , جکوزی
5- بخش خدمات (Services):
مشتریان علاوه بر موارد بالا به خدمات جانبی که در مراکز خرید ارائه می شود نیز توجه دارند . وجود فاکتورهای زیر در مراکز خرید می تواند به رفاه بیشتر مشتری و در نتیجه جذب بیشتر مشتری بیانجامد.
– خدمات مالی و بانکی
– خدمات مخابراتی و اینترنت
– مراقبت از کودک
– خدمات پست
– اطلاعات
– محل استراحت
– سرویس بهداشتی
– شستشوی ماشین(کارواش)
– پمپ بنزین
