صنايع دستی به عنوان بخشي از ميراث فرهنگي و نمادي از نوع زندگي فرهنگي يك جامعه، همواره مورد توجه مي باشد. به علت ويژگي زندگي سنتي در بسياري از نقاط كردستان و عدم استيلاي بخش صنعتي، هنوز صنايع دستی کردستان از لحاظ كيفيت و گستردگي در سطح كشور مطرح مي باشد، به گونه اي كه فرش و گليم كردستان به همراه محصولات ظريفه مانند شطرنج شهرت جهاني پيدا كرده است.
صنايع دستی استان كردستان عبارتند از: نازك كاري چوب، دست بافي، خراطي، ساخت زينت آلات محلي، سوزن دوزي و روكاري، سفال سازي، حصيربافي، گيوه دوزي، نمدمالي و ساخت محصولات چرمي.
دستبافي شامل سجاده، موج، شال، جاجيم، گليم، گليمچه و پارچه لباسي است كه در بيشتر نقاط شهري و روستايي كردستان تهيه مي شود. زينت آلات شامل انواع دستبند، گردن بند، سينه ريز، النگو، سربند، انگشتري و گوشواره است. نازك كاري با چوب شامل قوطي سيگار، شيريني خوري، كيف زنانه، سيني، بشقاب، آجيل خوري و… مي باشد.
صنايع دستی کردستان از لحاظ كيفيت و گستردگي در سطح كشور مطرح مي باشد
استفاده از رنگ هاي گياهي، تركيب نقش و اصالت طرح، موجب برتري كيفيت صنایع دستی استان كردستان شده است. شهر سنندج و بيجار مهم ترين مركز توليد گليم و قالي مي باشد. شهرت جهاني فرش سنندج و اعتبار آن در ميان بازارهاي جهاني سبب شده است كه در دائرةالمعارف بريتانيا كه از معتبرترين دائرة المعارف هاي دنياست، واژه « سنه» را كه كردي سنندج است به نوعي قالي معروف ترجمه كرده اند.
از دیگر صنایع دستی در مناطق كردنشين نوعی گيوه به نام كلاش توليد می شود
محصولات نازك كاري كردستان
كردستان مهم ترين استان كشور و از مهم ترین توليدات صنایع دستی اش نازك كاری است. هنر نازك كاري تركيب قطعات بسيار كوچك از انواع چوب هاي پرداخت شده طبيعي مي باشد كه با ظرافت خاص در كنار هم قرار گرفته و موجب به وجود آمدن قطعات بسيار ظريف چوبي همانند قلمدان و ساير محصولات مي گردد. علاوه بر نازك كاري، اروسي سازي، منبت و معرق سنندج نيز از شهرت و اعتبار برخوردار است.
جولايي ( نساجي سنتي )
كارگاه هاي توليد پارچه لباس كردي مردانه به جولايي معروف است. اين پارچه ها ده سانتيمتر عرض و در حدود بيست و يك متر طول دارند. محصولاتي همانند جاجيم يا رختخواب پيچ و جانمازها هم حاصل كار جولاها مي باشد كه به صورت سنتي تهيه و به بازار عرضه مي گردد.
پيشرفت ساخت صنايع دستی چوبی به علت وجود چوب درختان جنگلی مرغوب است
كلاش
از دیگر صنایع دستی در مناطق كردنشين نوعی گيوه به نام كلاش توليد می شود كه هماهنگی جالبي با لباس كردي دارد. رويه اين كفش از نخ پنبه ای بافته شده و زيره آن از پارچه ی فشرده شده ساخته شده است، به همين دليل كفشی بسيار سبك، نرم، قابل انعطاف و متناسب با محيط كوهستانی است. توليد كلاش در اصل مختص به اورامان بوده ولی اكنون در تمام شهرهای كردستان توليد می شود.
ساخت ابزار و آلات موسيقی
پيشرفت ساخت صنايع دستی چوبی به علت وجود چوب درختان جنگلی مرغوب و استعداد فراوان در زمينه تعليم و يادگيري موسيقی موجب شده استان كردستان به يكی از مناطق عرضه وسايل موسيقی، به ويژه موسيقی سنتی تبديل شود كه نمونه آن ساخت دف، ديوان، تار، سه تار، ويولن، قانون و سنتور مي باشد.
ساير صنايع دستی استان عبارتند از: زرگری سنتی، سفالگری، ساخت مصنوعات چرمی، كارددوزی و خراطی.