از آنجا كه خريد سوغات به خصوص در سفر حج امري مستحب است به ذهنم رسيد تجارب و اطلاعاتم را در اين خصوص منتشر كنم:
قبل از عزيمت به عربستان حتماً پولتان را به دلار تبديل كنيد و ترجيحاً اسكناس‌هاي ۱۰۰ دلاري حمل كنيد كه حجيم نباشد. فروشگاه‌هاي بزرگ در عربستان خودشان هر ۱۰۰ دلار را معادل ۳۷۵ ريال سعودي محاسبه مي‌كنند و بقيه‌ي پول را به شما ريال برمي‌گردانند. البته بهتر است حدود ۱۰۰ تا ۵۰۰ ريال سعودي به طور جداگانه همراه داشته باشيد كه براي خريد سيم كارت و موارد ضروري نياز به مراجعه به صرافي نداشته باشيد.
فروشگاه‌هاي مدينه از تمركز و تنوع بيشتري نسبت به مكه برخوردارند و عمدتاً در محدوده‌ي حرم نبوي واقع شده‌اند. لذا سعي كنيد بخش عمده‌ي خريدتان را در مدينه انجام دهيد كه نياز به پرداخت كرايه تاكسي نباشد.
در هر دو شهر مدينه و مكه فروشگاهي به نام تاپ تن Top Ten وجود دارد و همان گونه كه از نامش پيداست صرفاً اجناس 10 ريالي عرضه مي‌كند. 10 ريال به پول ايران حدود 3000 تومان است كه بعضاً اجناس و لباس‌هايي در آن يافت مي‌شود كه ارزش آن بسيار بيشتر از اين مبلغ مي‌باشد. توصيه‌ي من اين است كه قبل از شروع خريد ابتدا سري به فروشگاه تاپ تن بزنيد.
پارچه را حتماً در مدينه و ترجيحاً از بازار افغاني‌ها واقع در شارع علي ابن ابي‌طالب (عليه السلام) تهيه كنيد. (زير ساختمان بعثه ايران -فندق قصر الدخيل- در موسم حج تمتع) اصالت پارچه و قيمت مناسب اين راسته بازار در شهر مدينه كم نظير است.
پاساژ طيبة واقع در شمال مسجد النبي، پاساژ الجزيرة در جنوب شرق مسجدالنبي و فروشگاه القمّة از بازارهاي خوب و متنوع مدينه مي‌باشد.
طلاي موجود در بازار عربستان، صرفاً طلاي 21 عيار است و به نسبت ايران گران‌تر است. در هنگام محاسبه‌ي قيمت طلا خودتان جداگانه وزن آن را در قيمت هر گرم ضرب كنيد و با قيمت گفته شده توسط فروشنده مطابقت دهيد.
صرف يك وعده غذاي سالم در رستوران زنجيره‌اي البيك را از دست ندهيد. اين فروشگاه با قدمت ۳۷ ساله در ۵ شهر (جده، مكه، مدينه، ينبوع و طائف) نمايندگي دارد و ضمن برخورداري از كيفيت فوق‌العاده‌ي طبخ قطعات مرغ، ماهي، ميگو و ذرت از قيمت بسيار مناسبي هم بهره‌مند است .
در خصوص وسايل برقي و الكترونيكي (مثل موبايل، دوربين، ساعت، لپ‌تاپ و …) با توجه به معتبر نبودن گارانتي آن در ايران و احتمال بروز خرابي و سوختگي، توصيه مي‌كنم اين قبيل لوازم را در ايران تهيه كنيد و يا اين كه ريسك مشكلات احتمالي آن را به خاطر 20 درصد قيمت ارزان‌تر بپذيريد.
برخي مغازه‌هاي كوچك هستند كه همه جور كالا دارند. از ساعت مچي و دوربين عكاسي گرفته تا ريش‌تراش و اسباب‌بازي و تسبيح و بدلي‌جات و … . به شدت توصيه مي‌كنم از اين گونه مغازه‌ها خريد نكنيد چون موارد متعدد از كالاهاي نامرغوب و غيراصل يا با قيمت‌هاي پرت و بالا در اين فروشگاه‌ها -كه اكثراً فروشندگان آنها يمني و پاكستاني هستند- مشاهده شده است. يعني مغازه‌اي كه صرفاً ساعت مچي مي‌فروشد و در يك صنف تخصصي كار مي‌كند به نسبت اين فروشگاه‌هاي همه چيزفروش ارجحيت دارد.
در اطراف شهر مدينه فروشگاه‌هاي بسيار بزرگي هست كه وسيله‌ي نقليه از مقابل هتل يا مسجدالنبي به صورت رايگان شما را به آنجا منتقل مي‌كند و در صورت خريد از فروشگاه مجدداً به مقصدتان بر مي‌گرداند. در بين اين فروشگاه‌ها الساحة و مدينة مول را توصيه مي‌كنم به خصوص الساحة كه لباس‌هاي بچه‌گانه و زنانه‌ي مناسبي دارد.
تنوع لباس‌هاي مردانه و پسرانه در مكه بيشتر است. اينها را مي‌توانيد از فروشگاه‌هاي باوارث، باوارث بلازا و مجمع اريام الدولي تهيه نماييد.
براي خريد لباس‌هاي مارك‌دار و گران‌قيمت فروشگاه سيتي بلازا در مدينه و سنترپوينت و السوق العزيزية در مکه مناسب است.
فروشگاه‌هاي رامز، محمود سعيد، بن‌داود و باوزير در مكه از اولويت بعدي براي خريد برخوردارند.
حتماً در مكه سري به سوپر ماركت زنجيره‌اي نوري بزنيد. انواع مواد خوراكي با قيمت مناسب در آن موجود است كه حتي به عنوان نمونه زيتون آن براي سوغاتي مناسب است.
براي خريد سيم كارت در عربستان توجه داشته باشيد كه سه اپراتور STC، Mobily و Zain اصلي‌ترين ارائه كنندگان سيم كارت هستند. توصيه‌ي شخصي بنده تهيه‌ي سيم كارت موبايلي است. چون هم به لحاظ مدت اعتبار سيم كارت و هم ارائه‌ي خدمات مناسب و آنتن‌دهي گسترده در اولويت قرار دارد. سيم كارت بدون اعتبار موبايلي را به قيمت 20 ريال تهيه كنيد و به هر ميزان كه اعتبار نياز داشتيد كارت شارژ بخريد. دقت داشته باشيد كه بهاي كارت شارژ را دقيقاً به اندازه‌ي مبلغي كه روي آن نوشته است بپردازيد.
در هنگام خريد لباس به سايز آن دقت كنيد و در نظر داشته باشيد كه تمامي سايزها بين نيم تا يك درجه از سايز لباس‌هاي موجود در ايران بزرگتر هستند (به عنوان مثال سايز لارج پيراهن‌هاي عربستان براي كساني كه ايكس لارج كوچك مي‌پوشند مناسبت است). ضمناً در هنگام خريد پيراهن مردانه به آستين كوتاه يا آستين بلند بودن آن توجه نماييد.
اكثر فروشگاه‌ها در عربستان اجناس فروخته شده را بدون سؤال و جواب پس مي‌گيرند. لذا در صورت انصراف از خريد يا اشتباه بودن سايز به راحتي مي‌توانيد آن را تعويض كنيد يا حتي پولتان را پس بگيريد.
در تمامي اوقات پنج‌گانه‌ي نماز، كليه‌ي فروشگاه‌ها ملزم به تعطيل كردن و خارج نمودن مشتريان هستند. هر وعده تعطيل كردن بين نيم ساعت تا 45 دقيقه به طول مي‌كشد. لذا برنامه‌ي خريدتان را به گونه‌اي تنظيم كنيد كه با اوقات نماز تلاقي نداشته باشد. بهترين اوقات براي خريد از ساعت 9 صبح تا اذان ظهر و شب‌ها بعد از نماز عشاء تا نيمه‌شب است.
براي بسته‌بندي ساك‌ها سعي كنيد چينش محتواي آن به گونه‌اي باشد كه كاملاً فشرده باشد و پس از بستن در ساك آن را به طور محكم و از 6 جهت طناب‌پيچ كنيد تا خداي ناكرده در صورت پارگي قسمتي از ساك، شاكله‌ي اصلي آن حفظ شود.
به ياد داشته باشيد كه يك شب قبل از بازگشت بايد ساك‌هايتان را به مدير كاروان تحويل دهيد پس به گونه‌اي برنامه‌ريزي كنيد كه خريدتان به شب آخر موكول نشود.
مطابق قانون پروازهاي عربستان وزن هر ساك نبايد بيشتر از 40 كيلوگرم باشد و بيش از آن مشمول جريمه خواهد بود. همچنين ميزان بار مجاز براي هر نفر نيز 40 كيلوگرم است.
سعي كنيد بيشتر اوقاتتان را در حرم شريف نبوي و مسجدالحرام بگذرانيد و از خريد به عنوان تنوع و رفع خستگي استفاده كنيد.
ضمن آرزوي سفري خوش و پر از معنويت براي شما، اين بنده‌ي كمترين را از دعاي خيرتان محروم نفرماييد.
راهنماي خريد سوغات در سفر حج
