باغ پاسارگاد

  باغ پاسارگاد
   شهر باستانی پاسارگاد پایتخت كوروش كبیر اكنون در كنار روستای مادر سلیمان در 138 كیلومتری شیراز، با فاصله سه كیلومتری جادة اصلی شیراز به اصفهان قرار دارد برای ورود به دشت مرغاب ” دشت مرغ آبی”، از سمت شمال و از پهنه عریان ده بید، باید نمای جدیدی را پذیرا بود بعد از منظره ناقص قبلی با موانع سنگ آهكی به شدت فرسایش یافته ، زمین وسیع و هموار شده، ردیف بلند سپیدارها و بیدها نشان از وجود چشمه سارهای لبریز از آب دارد و قطعات وسیع زمین زراعی برای نخستین بار ظاهر میشود، دره كوچك مرغاب 25 كیلومتر طول و حدود 12 كیلومتر عرض دارد و تمامی باریكه كشت شدةآن تقسیم بندی شده و تا زمینهای مرودشت در جنوب آن پیوند می خورد حاشیه این دشت را دورنمایی از تپه ها با شیب ملایم، احاطه كرده است.

سرمایه اصلی دشت پاسارگاد جدا از خاك رسوبی حاصلخیزش رودخانه آن می باشد، رود پلوار ( در ایران باستان از آن به عنوان “رود مادی” و یونانیان “مدوس” یاد كرده اند) كه در شمال، از نزدیكی دهی كه در قدیم آن را پرواب میخوانده اند، در 50 كیلومتری غرب ده بید، سرچشمه گرفته و پس از گذر از دشت پاسارگاد در 15 كیلومتری تخت جمشید به رود كر می پیوندد و به دریاچه بختگان (نیریز) میریزد.
  باغ پاسارگاد ریشه باغ های ایرانی است و خلق باغ ایرانی كه تاریخ آن به زمان هخامنشیان برمی گردد ، در پاسارگاد اتفاق افتاده است در زمان ساخت این باغ، كوروش دستور داده بود كه باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و درخت ها نیز به چه شكل كاشته شوند، یعنی هندسی سازی باغ و شكل و شمایل آن از نگاهی كه كوروش به باغ ایرانی داشته گرفته شده است آثاری در تخت جمشید پیدا شده اند كه نشان می دهند، احتمالا باغ جلوی صفه قرار داشته و سپس در دوره ساسانیان باغ ها در جلوی كاخ ها و معابد شكل گرفتند و این موضوع در دوره اسلامی نیز ادامه می یابد كه الگوی تمام این ها باغ پاسارگاد بوده است.
    پاسارگاد مرکز شاهنشاهی کوروش بزرگ بود و در اینجا بود که باغ های ایرانی پا گرفتند باغ های ایرانی در اساس پروژه ای هخامنشی بودند که سپس با کمک مفهوم بابلی-آشوری باغ بازبینی شده و گسترش یافتند نتیجه نهایی این گسترش پردیس یا باغ ایرانی بود عبارت پردیس ریشه ایرانی دارد و اصلا به محوطه های شکار پادشاهان ماد اطلاق می شد.
باغ های ایرانی پاسارگاد برپایه یک سری اصول ریاضی و هندسی طراحی شدند 900 متر کانال برکنده از سنگ آهک ساخته شد تا آب را به سرتاسر باغ برساند این یک سیستم آبیاری پیچیده بود که کانال های آبی سنگی و خندق هایی باز در آن در نظر گرفته شده بود تا حوضچه های کوچکی که در هر 15 متر باغ تعبیه شده بودند را سیراب کند.
در باغ پاسارگاد یك جریان پیش ساختگی سنگ مطرح بوده كه در جوی های تزیینی كه دور باغ قرار می گیرند، وجود داشته اند بخشی از باغ نیز كه اكنون ثبت جهانی شده است، كف های سنگی با تعدادی حوضچه داشته كه تكنولوژی برتری برای جریان آب رسانی نیز در آن وجود داشته است علاوه بر این ها، گونه های درختی بومی جالبی موجود بوده اند كه باید تحقیقات بیشتری با هدف گیاه باستان شناختی در این باره انجام شود.
    باغ پاسارگاد در قلب عرصه پاسارگاد قرار دارد و معماری و نظام باغ سازی كلاسیك ایرانی از اینجا آغاز می شود به همین دلیل، باغ پاسارگاد به عنوان مادر باغ ایرانی در پرونده مطرح شد و هشت باغ دیگر به آن پیوستند، زیرا موضوع پرونده، ثبت زنجیره ای است و باید سیر تحول باغ و چگونگی آغاز آن ارائه شود.
مجموعه پاسارگاد در واقع محل هم آرایی و همزیستی فنون مهندسی عمران ایران (ماد و پارسی)، آسیای صغیر (مثلا ایونی ها) و میانرودانی بود این مجموعه سرآغاز پروژه های دیگری از جمله شهر-کاخ پرسپولیس و سایر اماکن هخامنشی چون کاخی که به تازگی در تنگه بلاغی کشف شد بود به طور قطع باغ ایرانی در دوران ایران پس از اسلام به حیات خود ادامه داد طراحی عمارت کلاه فرنگی شاه عباس بزرگ (سلطنت 1629-1588 میلادی) پادشاه دودمان صفوی (1736-1503 میلادی) بر اساس همین باغ است.