جزیره کیش یکی از جزیره‌های خلیج فارس و از توابع بخش کیش، شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. در گذشته این جزیره را به نام « قیس » می‌خواندند. شکل این جزیره بیضوی مانند است و در ۱۲ کیلومتری کرانه شیبکوه جای گرفته است. این جزیره یک میلیون نفر گردشگر را سالانه به خود جذب می‌کند.
پیشینه
از آن چه در کتب تاریخی بازگو شده است بر می‌آید که از زمان هخامنشیان و سپس اشکانیان و ساسانیان، جزیره کیش تحت تسلط ایران بوده و با گسترش اسلام، این جزیره بدست خلفای اموی افتاده است. این وضع تا سال ۲۴۹ هجری قمری ادامه یافت. در این سال یکی از ایرانیان اهل ری بر خلیفه خروج نمود و تمامی جزایر خلیج فارس و بحرین منجمله کیش را مسخر خود ساخت.
حاکمیت معنوی ایرانیان بر کیش از نامه‌های نگاشته توسط ایشان به زبان پهلوی کاملا مشهود است. از دوران حکومت آل‌بویه کیش مجددا به حکومت ایرانی بازگشت و بعدها در زمان سلجوقیان و اتابکان فارس و سپس ملوک هرمز و آل‌مظفر و تیموریان، این وضع ادامه یافت.
در دوره سلجوقیان، کیش به بزرگترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل شد. در همین دوران، قیاصره در کیش به قدرت رسیدند. ایشان که در ابتدا بسیار فقیر بودند، با دزدی دریایی پایه‌های اقتصادی حکومت خود را مستحکم نمودند.حاکمان قیاصره که بر این جزیره حکمران بودند از نسل شخصی هستند به نام «قیس» این شخص از شهر سیراف که در منطقهٔ «بنی خالد النصوری» قرار دارد آمده بودند. آخرین حاکم جزیرهٔ کیش یا (قیس) که از نژاد قیاصره بوده‌اند: ملک سلطان بن ملک قوام‌الدین بن ملک تاج‌الدین بن ملک‌شاه بن قیس بن ملک جمشید. ایشان به دست سیف‌الدین ابونصر علی بن کیقباد حاکم جزیرهٔ «هرمود» به امر اتابک ابوبکر در تاریخ ۱۲ جمادی‌الثانی از سال ۶۲۶ هجری قمری (سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۶۰۸) به قتل رسید، و با کشته شدن ملک‌سلطان آخرین حاکم کیش، حکم سلالهٔ قیاصره بر کیش برای همیشه پایان یافت.
در دوران طلایی کیش، مورخان زیادی راجع به آن اظهار نظر نموده‌اند. ابن خرداد، ابن بطوطه و یاقوت حموی یا به کیش سفر نموده و یا در باب بزرگی آن سخنوری کرده‌اند. سعدی، در آثار خود دوجا از جزیره کیش و سفر به آن در این دوران یاد می‌کند.
زکریا بن محمد بن محمود قزوینی در آثار البلاد و اخبار العباد می‌نویسد:«قیس جزیره‌ایست در دریای فارس و دورش چهار فرسخ است و آبادانی دارد. شهری در کمال حسن و لطافت در آنجا بنا شده است و کشتیهای هندیان به آن جزیره درآیند و تجارتگاه اهل هند و عجم و عرب است. آب چاه آشامند و حوض‌ها و آب‌انبارها ساخته‌اند.»
از سال ۹۱۲ تا ۱۰۳۱ این جزیره نیز هم چون جزیره هرمز به دست پرتغالیها افتاد و سرانجام در این سال، امامقلی‌خان، سپهسالار شاه عباس موفق به فتح خلیج فارس و بحرین و همه جزایر آن شد. و از آن پس کیش یکی از جزایر ایرانی خلیج فارس شناخته می‌شود.
تا سال های آغازین حکومت محمدرضا پهلوی، کیش مرکز صید ماهی و مرکز تجارت مروارید خلیج فارس بوده است. با ورود مروارید ژاپن به بازار، به تدریج از اهمیت مروارید کیش کاسته شده و کیش نیز اهمیت خود را از دست داد.
در سال ۱۳۴۹ هیاتی آمریکایی-ایرانی جزیره را مورد بازدید قرارداد و با توجه به ویژگی‌های طبیعی، سواحل زیبای مرجانی و آب‌های زلال اطراف آن، به عنوان مرکز توریستی بین‌المللی انتخاب شد.
کاخ شاه، هتل کیش، فرودگاه و کازینو، اولین بناهای مدرن کیش محسوب می‌گردند. تا هنگام پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کیش مرکز تفریح شاه و دوستانش محسوب می‌شد.
جزیره کیش در سال ۱۳۶۱ به عنوان نخستین منطقه آزاد اقتصادی کشور برگزیده شد. امروزه اقتصاد کیش برپایه گردشگری و تجارت استوار است.
اقتصاد
در طول زمان تحریم‌های علیه ایران توسط کشورهای غربی، بخش عظیمی از کالای مشمول تحریم به این جزیره صادر و از طریق این جزیره در ایران توزیع می‌شد. برخی از اقلام کالاهای آمریکایی از این مسیر غیر مستقیم وارد ایران می‌شدند.
جغرافیا
جزیرهٔ کیش جزیره‌ای بیضی شکل با محیط ۴۴ کیلومتر می‌باشد و با طولی در حدود ۱۵٫۴۵ کیلومتر و عرضی حدود ۷٫۵ کیلومتر، مساحتی معادل ۹۰ کیلومتر مربع دارد.
ارتفاع بلندترین منقطه این جزیره حدود ۳۵ متر از سطح دریا می‌باشد. همچنین جزیرهٔ کیش فاقد رودخانه دائمی بوده و تعداد زیادی منابع آب شیرین زیرزمینی دارد.
مسافت بین کیش تا تهران از راه هوایی ۱۰۵۲ کیلومتر، تا بوشهر از راه دریایی ۶۷۵ کیلومتر، تا بندر عباس ۲۵۰ کیلومتر، تا بندر لنگه ۹۰ کیلومتر و تا جزیره هندورابی ۲۸ کیلومتر است.همچنین نزدیکترین بندر ایران به جزیرهٔ کیش، بندر چارک می‌باشد که با این جزیره ۱۸ کیلومتر فاصله دارد.
آب و هوا
آب و هوای کیش گرم و مرطوب بوده و میانگین دمای سالانه جزیره ۲۶/۶ درجه سانتیگراد می‌باشد. آب و هوای جزیره تحت تاثیر توده های مختلف هوای شمال غربی و جنوبی قرار داشته و به شکل کلی خشک و کم باران است. بارندگی بیشتر به صورت رگبار و درماه های زمستان اتفاق میفتد.
پوشش گیاهی
از پوشش‌های گیاهی جزیرهٔ کیش می‌توان به باغ‌های نخل خرما، درختان بومی کهور ایرانی و کنار و درختان غیر بومی مانند کهور پاکستانی (سمر)، اکالیپتوس، آکاسیا، کنوکارپوس و ابریشم اشاره کرد.در سالهای گذشته این جزیره، مرکز تاکستان‌های معروفی بوده است و همچنین از زمان حضور پرتغالیها در کیش، این جزیره یکی از مراکز رشد درخت کمیاب لور می‌باشد.
فرهنگ
لباس محلی مردان دشداشه همراه با عرقچین است و مهم ترین اعیاد مردم کیش، عید قربان و عید غدیر می‌باشند. ساز اصلی محلی نوعی طبل است. شغل سنتی بومیان، ماهی گیری، دام داری، دریانوردی و بازرگانی است. مردم کیش در گذشته به صید مروارید نیز می‌پرداخته‌اند. غذاهای محلی کیش شامل انواع «قلیه»، «مضروبه»، «هریسه» و «مچبوس» است که اغلب با ماهی تهیه می‌شوند. بومیان جزیره از نژادهای دراویدی، نوردیک، سامی و سیاهپوست بوده و به زبانهای فارسی و عربی تکلم می‌کنند.
ضرب‌المثل‌های مردم کیش با جزایر اطراف متفاوت است. «پخت نانت را به نانوا واگذارکن، حتی اگر نیمی از آن را به عنوان مزدش بردارد» و «اسراف نکن! حتی اگر آب دریا بر می‌داری».
جمعیت
جمعیت جزیره کیش، بر پایه‌ی سرشماری همگانی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۰٬۶۶۷ نفر بوده‌است که عمدتا در شهر کیش ساکن هستند.
به شهروندان جزیره کیش، کیشوند گویند.
جاذبه‌های تاریخی
از جاذبه‌های تاریخی کیش می‌توان به حریره، پایاب و کاریز اشاره کرد.
حریره، نام شهر ویرانه‌ای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام آن از نام بانویی که ملکه شهر بوده برگرفته شده است.هم‌اکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده مرمت شده است. مهمترین ابنیه کشف شده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آب‌انبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره می‌باشند.
شهر باستانی حریره
جاذبه‌های گردشگری
جزیره کیش به دلیل ماهیت گردشگری خود، طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آثار تاریخی که مورد توجه گردشگران است، پارک‌های ساحلی و تفریحی مانند پارک هنر، ساحل مرجانی، سواحل ماسه‌ای-مرجانی، باغ وحش، آکواریوم، باغ پرندگان کیش، دلفیناریوم، کشتیهای تفریحی و همچنین کشتی به گل نشسته یونانی از دیگر دیدنی‌های کیش می‌باشند. پلاژهای بانوان و آقایان، امکانات سوارکاری، پیست ۷۰ کیلومتری دوچرخه سواری، کارتینگ، باگی، غواصی، جت‌اسکی و اسکی روی آب نیز از دیگر امکانات گردشگری جزیره کیش است. از دیگر جاذبه‌های گردشگری منطقه می‌توان به نبود هرگونه چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی در خیابانها و جاده‌های کیش و همچنین وجود بزرگترین پرچم ایران در این جزیره اشاره کرد.
کرانه جزیره کیش
دنیای زیر آب جزیره کیش
جزیره کیش دارای بیش از ۸۲۰۰ تخت اقامتی است که بیشترین تراکم امکانات اقامتی در ایران را داراست. جزیره کیش سالانه پذیرای بیش از یک میلیون نفر گردشگر داخلی و خارجی است. عدم نیاز به دریافت ویزای ورود برای کلیه اتباع خارجی، یکی از زمینه های ورود گردشگران خارجی است گرچه به دلیل وجود محدودیت های اجتماعی به ویژه برای زنان گردشگران خارجی کشش کمتری به این جزیره دارند. همچنین موقعیت منطقه آزاد اقتصادی این جزیره باعث شده تا مراکز خرید این جزیره به یکی از جاذبه‌های گردشگری کیش تبدیل شود.
دانشگاه کیش
جزیره کیش دارای دانشگاه‌هایی است که اکثراً به دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران وابسته‌اند. این دانشگاه‌ها اکنون دوره‌های بین الملی کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا را در رشته‌هایی مانند IT، MBA و مهندسی برق والکترونیک و حقوق را با همکاری دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه چند رسانه‌ای مالزی و دانشگاه موناش (Monash) استرالیا برگزار می‌کند.
بزرگترین پرچم ایران در کیش
