استان یزد یکی از مهم ترین استان های کویری ایران است که صنایع دستی آن را سرامیک و سفال ، کاشی سازی ، زرگری ، زیلوبافی ، شعربافی ، ترمه بافی ، فرش بافی ، شمد ، دستمال ، مخمل ، دارایی ، چادرشب بافی ، قناویز ، دندانی ، گیوه بافی ، حصیر بافی ، خورجین بافی ، روفرشی ، سفره ، احرامی ، قلم زنی ، شيشهگری ، چرمسازی ، موتابی و نمدمالی تشکیل می دهند .
سراميک و سفال : هنر سفالگری در استان يزد به ويژه در شهر ميبد دارای طرحهای ويژهای است و از حال و هوای كوير نشأت گرفته است . در اصطلاح محلی به توليدات سفال ”كواره“ میگويند .
سفال و سراميک ميبد با نقشهای اصيل « خورشيد خاتم » و « مرغ و ماهی » شهرت فراوان دارد .
« خورشيد » سمبل آفتاب درخشان كوير
« مرغ » نماد گونهای از گنجشكان نواحی كويری
و «ماهی» كنايه از كم آبی اين سرزمين است .
كوزهها و كاسههای ساخت استان يزد ، به ويژه ساختههای شهر ميبد از ظرافت و زيبايی خاصی برخوردارند و نمونههای آن در سفالهای ساير نقاط ايران به چشم نمیخورد .
كوارههای ساخت ميبد عبارتند از:
سفال ساده بی لعاب ، سفال لعاب دار، اشيای كاشی و سراميک .
كاشیسازی:كاشیسازی عبارت از به كارگيری كاشیهای زيبا و گوناگون سنتی در معماری بناها است. اين هنر در استان يزد قدمتی هفتصد ساله دارد .
هنرمندان ابتدا اشكال دلخواه كاشی را تهيه و سپس روی آنها را نقاشی میكنند و بعد آنها را لعاب داده و پخت میكنند .
انواع كاشی اين استان عبارت اند از:
كاشی يزدی ، كاشی كمک ، كاشی شبكه ، كاشی شش گوش ، كاشی حاشيه ، كاشی اكمند ، كاشی هفترنگ و كاشی جوک .
زرگری : زرگری يكی از هنرهای دستی استان يزد است . زرگرها با طرحهای بسيار زيبا از نقوش ساده هندسی و نمادين با تلفيق سنگها و گوهرهای قيمتی زيورهای بسيار متنوع برای زينت زنان و دختران میآفرينند .
اين زيورآلات شامل گوشواره ، گردن بند و سينهريز، دستبند ، انگشتر، حلقه و النگو است.
در استان يزد سالها است كه راستهای تحت عنوان راسته زرگرها در بازار خان ساخته شده است .
از جمله ابزار زرگری كه تا پنجاه سال پيش مورد استفاده بود و در حال حاضر منسوخ شده ، میتوان به ترازوهای مثقالی ، بوته ، كورههای گلی ، انبر سركج ، رجه با شيارهای كوچک و بزرگ ، حديده با سوراخهای متعدد در انواع ياقوتی و الماس اشاره كرد .
در حال حاضر از وسايل بسيار مدرن استفاده میشود كه در يک ساعت چند كيلوگرم طلا و نقره را به مفتول و تسمه تبديل می کند .
زيلوبافی (پلاسبافی) : اين دستبافته زيبا ، خاص مناطق حاشيه كويری است . اين فرش با نوع زندگی مردم منطقه تطابق دارد و بخشی از اعتقادات مذهبی ، تاريخ ، معماری ، طبيعت و گويش مردم اين نواحی نيز، بر تار و پود آن نقش بسته است . زيلوبافی در شهر ميبد سابقهای ديرينه دارد . برخی سابقه زيلوبافی در شهر ميبد را به قرن هشتم هـ . ق و دوره ی مظفريان نسبت میدهند . قديمیترين و در عين حال نفيسترين زيلوهای ميبد ، به قرن دوازدهم هـ . ق تعلق دارد و بر روی آن بيستوچهار سجاده طراحی شده است . در مجموع رنگهای آن با اندكی اختلاف ، يكسان و چشمنواز است . در حاشيه اين زيلو ، نام واقف و تاريخ 1188 هـ . ق نقش شده است .
سه تخته زيلو در مسجد جامع « هفتادر» در عقدا وجود دارد كه در نوع خود بی نظير است . دوتخته آن بافته « حاجی باقر ميبدی » در سالهای 1070 و 1083 هـ . ق است و زيلوی فرسود ديگر، مربوط به سال 1023 هـ .ق است .
از ديگر زيلوهای تاريخی ميبد می توان به زيلوی آويخته مسجد اميرچقماق ( مربوط به سال 1279 هـ . ق) و زيلوهای كهنه مسجد ركنآباد ميبد اشاره كرد .
ارسال پاسخ