زبان روسی یکی از گسترده ترین زبان های بومی در اروپاست که در گروه زبان های اسلاوی و از خانواده زبان های هند و اروپایی است. گروه زبان های اسلاوی به دسته های اسلاوی غربی ( چکسلواکی، لهستانی … )؛ اسلاوی جنوبی ( بلغاری، مقدونی، کرواتی، صربی )؛ و اسلاوی شرقی ( روسی، بلاروسی، اوکراینی ) تقسیم می شود.
زبان روسی یکی از پنج زبان رسمی در سازمان ملل می باشد که پس از زبان های چینی، انگلیسی، اسپانیولی، هندی؛ بیشترین گویشور را داراست. زبان روسی، زبان بومی بیش از 142 میلیون شهروندی است که در کشور روسیه به عنوان پهناورترین کشور جهـان، زندگی می کنند.
اما پهنه جغرافیایی زبان روسی بسیار دورتر از مرزهای این کشور گسترده می گردد، چراکه پس از فروپاشی شوروی، مردمان جمهوری های استقلال یافته، زبان روسی را فراموش نکردند. امروزه هنوز هم در بسیاری از این کشور ها روسی صحبت می شود و یا حداقل اینکـه مردم براحتی آن را می فهمند و با آن ارتباط برقرار می کنند. تخمین زده شده که تعداد کل گویشوران زبان روسی در سراسر جهان بین 255 تا 285 میلیون نفر باشد.
اکثریت گویشوران زبان روسی در داخل کشور روسیه زندگی می کنند. البته همان طور که گفته شد، روسی در کشور های استقلال یافته از شوروی سابق شامل ارمنستان، جمهوری آذربایجان، بلاروس، استونی، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، اکراین، ترکنمستان، ازبکستان و… نیز استفاده می شود. علاوه بر این، کم و بیش مهاجرین روسی الاصل در بسیاری نقاط جهان همچون سرزمین های اشغالی فلسطین، ایالات متحده امریکا، کانادا و… نیز روسی را بکار می برند. همچنین در اروپای شرقی، در لهستــان، بلغارستان، جمهوری خلق آلمان، هلند، چکسلواکی و… ، بسیاری از افراد بصورت محلّی و سنتی زبان روسی را می آموزند و صحبت می کنند.
یادگیری زبان روسی سخت است یا آسان؟
درست است که یادگیری زبان روسی به سخت بودن مشهور است اما هر چه باشد از زبانهای چینی، ژاپنی و عربی سخت تر نیست! شاید بسیاری از ایرانی ها چون در دبیرستان با انگلیسی آشنا شده اند در نگاه اول به الفبای روسی آن را بعلت داشتن علایم الفبای سریلیک ترسناک می بینند. در واقع هراس از الفبای سریلیک یکی از مکررترین بهانه های مطرح شده برای عدم رغبت به یادگیری زبان روسی است. می پذیریم که الفبای روسی متفاوت تر نسبت به انگلیسی ست، اما انصافاً اصلاً سخت نیست. اتفاقاً تعدادی از حروف مانند انگلیسی نوشته شده و تقریباً به همان صورت تلفظ می شوند. الفبای روسی را می توان در طول یک هفته (یا حتی کمتر) مسلط شد. علاوه بر این نظام املای روسی بسیار شفاف تر و ساده تر در مقایسه با انگلیسی ست. در روسی نیز مانند همه زبانهای هند و اروپایی، کلمات بسیاری با ریشه ی لاتین و یونانی وجود دارد که به راحتی از پس نقاب الفبای سریلیک قابل تشخیص است.
همچنین صد ها کلمه ی مدرن مانند اینترنت، کامپیوتر، وب سایت، چت و… که مستقیماً از انگلیسی آمده اند. و نیز بسیاری کلمات از روسی وارد انگلیسی شده و بنابراین از قبل آنها را می دانید مانند: سزار، تروئیکا، ودکا ، کاسمانافت … و کم نیست کلماتی که در فارسی و روسی دیده می شود مانند سماور، چای … و حتی کلماتی مشترک با برخی از گویش های فارسی همچون گیلکی در کلماتی مانند لوتکا، پامیدور ، … .
در واقع چیز های زیادی وجود دارد که یادگیری زبان روسی را از زبان های دیگر آسان تر می کند. رمز موفقیت این است که از این چیز های آسان برای غلبه بر موارد سخت تر، در مسیــر پیشرفت خود بهره برداری کنید.
امّا گرامر… بله گرامر روسی چندان آسان نیست. چراکه در روسی از پیشوند ها، پسوند ها و پایانه های بسیاری برای صرف اسم، فعل، صفت … و حتی عدد استفاده می شود. در حقیقت به لطف همین ویژگی هاست که روسی دارای تعداد زیادی قافیه کلمات نسبت به زبان های دیگر است که به او انعطاف پذیری و تنوع حیرت انگیزی را داده است. پس جای تعجب نیست که ترجمه شکسپیر، گوته و… به روسی بسیار زیبا شده اند.
بر اساس صرف گرامر روسی، ظاهر اغلب کلمات در جملات مختلف از لحاظ جنس، شمار، حالت و… تغییر می کنند و به این ترتیب نقش و مفهوم هر کلمه از شکل و نحوه صرف آن مشخص است و دیگر احتیاجی به ترتیب تغییر ناپذیر اجزای جمله ( همانند انگلیسی) وجود ندارد.
در زبان روسی نظام حالت کلمات (پادژ) وجود دارد که اگر به آن کمتر از حد مطلوب توجه شود باعث مشکلاتی در تمام بخش های مهارت زبانی خواهد شد. علاوه بر این ها، افعال روسی دارای ویژگی دستوری نمود ( вид )، هستند که در کمتر زبانی مشابه آن دیده می شود. افعال روسی دارای دو نمود هستند: نمود استمراری برای بیان کارهای درحال اجرا و انجام نشده؛ و نمود مطلق برای بیان نتیجه کاری که قبلاً تمام شده باشد بکار می رود.
تکیه ی کلمات نیز بر مشکلات می افزاید. در روسی تکیه کلمه می تواند در هر سیلابی بیاید و قائده چندانی برایش وجود ندارد و می توان گفت که نحوه تلفظ و تکیه ی هر کلمه را باید جداگانه و با تمرین بسیار بصورت سماعی آموخت.
با وجود این مشکلات، خیل روزافزونی از افراد، با علاقه و رغبت بسیار، در سراسر جهان، برای تسلط بر زبان روسی تلاش می کنند. شاید آنها زبان روسی را به دلیل اهمیت بین المللی روسیه در مناسبات سیاسی، و یا جایگاه روسیه در علوم فضایی، پتروشیمی و هسته ای، و یا به علت شهرت آثار ادبی داستایوسکی، تولستوی، پوشکین، گوگول، چخوف و سایر مشاهیرش؛ روسی را فرا می گیرند. در هر صورت امروزه روسی به زبانی محبوب برای یادگیری تبدیل شده است که در ایران نیز شاهد گسترش آن هستیم.
ما می دانیم که زبان روسی ارزش آن را دارد که برایش تلاش شود، به دلایل مختلفی … .
شما چه فکر می کنید؟